Với hàm lượng Saponin dồi dào, tam thất được dùng như một nhân sâm thay thế giúp tăng cường và bảo vệ sức khoẻ. Số lượng người tìm kiếm tam thất ngày càng nhiều, người ta tận dụng loại cây này chế biến thành nhiều nguyên liệu như tán thành bột, ngâm mật ong,…Nếu bạn là người quan tâm và muốn biết thêm về công dụng và cách dùng của loài cây này thì không nên bỏ qua bài viết dưới đây.
Nguồn gốc của cây tam thất?
Tam thất là gì?
Tam thất là loại cỏ sống lâu năm thuộc họ ngũ gia bì, có tên gọi khác là sâm tam thất, kim bất hoán, điền thất nhân sâm. Môi trường sinh sống là những nơi có bóng râm và ẩm mát. Vì vậy thường mọc ở đỉnh núi cao từ 1.500m như Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu…
Thân cây màu nâu có chứa nhiều vân nhỏ chạy dọc thân. Lá kép hình chân vịt, có từ 3 – 7 lá chét và răng cưa ở mỗi mép lá. Hoa tam thất màu xanh nhạt, càng lớn càng chuyển dần sang màu đỏ. Quả khá mọng ở ngọn cây, màu đỏ tươi khi chín. Củ là bộ phận quan trọng nhất dạng hình trụ được bao bọc bởi màu xám nhạt và mang một mùi thơm nhẹ nhàng.
Phân bố, thu hoạch
Tại Việt Nam, cây tam thất xuất hiện nhiều nhất là ở dãy núi Hoàng Liên Sơn vùng Tây Bắc. Một số ít được trồng tại miền núi Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn,…Nhờ đặc điểm địa hình phần lớn là núi đá nên Hà Giang được cho là khu vực có chất lượng cây tam thất tốt nhất cả nước.
Khi thời tiết dần sang đầu thu thì đây là thời điểm thích hợp nhất để thu hoạch. Con người chỉ cần đào lấy rễ củ mang đi rửa sạch và phơi khô để dùng được lâu dài. Không nên thu hoạch vào màu đông vì lúc này củ còn khá bé và chất lượng dinh dưỡng bên trong cũng không đạt ở mức cao nhất.
Bộ phận sử dụng
Như đã nói ở trên rễ dạng củ của cây tam thất được cho là bộ phận dùng nhiều nhất bởi hàm lượng dinh dưỡng đều được tập trung tại đây. Loại thảo dược này phân làm 3 loại rễ đó là thân rễ, rễ nhánh, rễ củ.
Nhóm thành phần hóa học trong rễ rất dồi dào, toàn là chất quan trọng như saponin , ginsenoside, và glucose ginsenoside. Ngoài ra còn chứa nhiều tinh dầu, flavonoid, phytosterol , polysaccharid, muối vô cơ, axit amin và các nguyên tố vi lượng.
Phân biệt tam thất bắc và tam thất nam
Tam thất được chia làm 2 loại chính là tam thất bắc và tam thất nam. Mỗi loại đều mang nhiều giá trị có lợi đối với sức khỏe. Và mối bận tâm của con người luôn xoay quanh chủ đề tam thất bắc tốt hơn hay tam thất nam tốt hơn. Và theo nghiên cứu tam thất bắc có giá trị dược liệu cao hơn bởi thời gian thu hoạch của nó dài hơn và số lượng cũng khá ít. Vì vậy để hiệu quả hơn thì chúng ta cần nắm rõ các tiêu chí phân biệt sau đây.
Hình dạng
- Tam thất bắc: Thuộc họ sâm, sống chủ yếu ở nơi có khí hậu lạnh. Lá hình chân vịt, thon dài, mỗi cây có từ 3 đến 7 lá. Hoa màu lục nhạt nở, củ rắn chắc hình trụ sần sùi, trong có màu vàng nhạt, ăn vào vị đắng hơi ngọt.
- Tam thất nam: Thuộc họ gừng, thân ngắn, dễ trồng, thường sống ở nơi có khí hậu ẩm. Lá giống lá gừng màu nâu sẫm. Hoa màu trắng tím, củ nhỏ bóng nhẵn trong có màu trắng và vị đắng gắt
Giá bán
Tam thất bắc có giá đắt hơn những loại còn lại. Thông thường là 2.000.000 – 4.000.000 VNĐ/kg, còn giá tam thất nam thì giao động từ 150.000 – 250.000 VNĐ/kg.
Những tác dụng đối với cơ thể của kim bất hoán
Dù có sự chênh lệch về nồng độ dinh dưỡng có trong 2 loại tam thất được dùng phổ biến nhưng về mặt tác dụng chúng không hề thua kém nhau. Nhìn chung mục đích chính của đều nhằm cải thiện sức khỏe, giúp con người trừ khử nguy cơ mắc bệnh liên quan đến các bộ phận quan trọng như tim, gan.
Theo y học hiện đại
- Uống kim bất hoán giúp thể lực ngày càng khỏe mạnh
- Có vai trò quan trọng trong việc cầm máu ở vết thương, còn hỗ trợ giảm đau rõ rệt
- Làm tan máu bầm do chấn thương, va đập để lại vết bầm tím trên da
- Giúp cơ thể giãn mạch mà không cần phải lo sợ sẽ ảnh hưởng đến thần kinh và huyết áp
- Ổn định hệ thống miễn dịch, giúp kích thích tâm thần, cải thiện khả năng ghi nhớ và giải tỏa stress
- Bảo vệ tim mạch tránh nguy cơ thiếu máu và rối loạn nhịp tim
- Cung cấp hoạt chất giúp gan khỏe mạnh
- Làm chậm quá trình lão hóa nhờ các chất chống oxy hoá
- Ngăn cản sự di căn của tế bào gây ung thư
- Chống viêm, kháng khuẩn và kháng virus
Theo đông y
Đông y là nơi đầu tiên nghiên cứu và phát hiện ra công dụng của cây tam thất. Từ đó họ áp dụng để chế biến thành các bào thuốc chữa bệnh hiệu quả, cụ thể:
- Cầm máu
- Trị chứng nôn ra máu, chảy máu cam, ho ra máu, đại tiện ra máu
- Giúp phụ nữ khôn bị băng huyết, rong kinh, suy nhược sau sinh
- Trị bệnh đau bụng, đầy hơi
- Giảm viêm tấy sưng nề và tụ máu do chấn thương đầu
Tam thất dùng ở dạng nào? Hướng dẫn sử dụng đúng cách
Củ tam thất có vị đắng ngọt dễ dùng, có thể ăn sống, dùng củ tươi hoặc củ đã được nấu chín. Tuy nhiên chỉ nên sử dụng ở liều lượng vừa đủ. Dưới dạng thuốc bột hoặc thuốc sắc thì không dùng nhiều hơn 6g. An toàn nhất là hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Đối tượng sử dụng
- Người cao huyết áp
- Bệnh nhân bị đái tháo đường
- Người thừa cân, béo phì
- Bệnh nhân có tiền sử bị đau tim mạch
- Phụ nữ sau sinh
- Đối tượng hay bị thiếu máu, da dẻ kém sắc
Đối tượng không nên sử dụng
- Cơ địa hay bị đau bụng, tiêu chảy
- Phụ nữ đang mang thai
- Phụ nữ đang rong kinh bất thường
- Trẻ dưới 18 tuổi
- Cơ thể dị ứng với các thành phần của dược liệu
- Người đang sử dụng thuốc tây y
Hướng dẫn dùng bột tam thất
Một dạng bào chế thông dụng từ kim bất hoán chính là bột tam thất. Với loại bột này, người tiêu dùng sẽ dễ dàng tìm kiếm ở bất cứ đâu. Đồng thời cũng làm ra được nhiều món ăn hấp dẫn, tốt cho cơ thể.
Pha bột với nước ấm
Phù hợp cho việc sử dụng với mục đích tan máu bầm và giảm đau. Lấy một muỗng bột tam thất hoà vào nước ấm rồi chia làm 3 lần uống. Để cơ thể có thời gian hấp thu thì nên duy trì khoảng cách mỗi lần dùng là 6-8 tiếng. Tốt nhất là uống sau khi ăn.
Nấu canh
Nấu canh gà ác và bột tam thất là một bài thuốc chữa thiếu máu sau sinh hiệu quả tại nhà. Với mục đích bồi bổ sức khỏe, lấy lại thể trạng thì nên hầm gà cho mềm. Khi gà chín thì cho thêm bột tam thất, hành lá và nêm nếm gia vị cho vừa miệng.
Uống củ kim bất hoán với mật ong
Để sản phẩm đậm vị và giàu dưỡng chất thì trước tiên phải chọn được những củ tam thất to và không bị sâu bệnh. Mang củ đi rửa sạch và cắt thành lát mỏng. Đợi đến khi ráo nước đem phơi nắng, khi nguyên liệu đã khô thì bỏ vào hũ đựng và đổ đầy mật ong vào. Sau 2 tháng thì mang ra sử dụng, lúc này dưỡng chất đã tiết ra hết nên hàm lượng đạt đến mức tối đa.
>> Tìm hiểu về công dụng và cách dùng tam thất mật ong
Một số câu hỏi thường gặp trong quá trình dùng tam thất
Dùng tam thất bao lâu thì mới thấy hiệu quả?
Những đối tượng trên 18 tuổi đã có thể dùng tam thất như một vị thuốc ngăn ngừa bệnh tật. Tác dụng của dược liệu phát huy mạnh hay yếu đều dựa vào đặc điểm cơ địa của mỗi người. Nếu bạn không bị mắc các vấn đề về tiêu hoá, táo bón, nóng trong thì việc dùng tam thất sẽ rất tốt. Chỉ trong thời gian ngắn khoảng 2 tuần trở đi thì chúng ta đã thấy được những dấu hiệu cải thiện.
Kim bất hoán kỵ gì?
Thuốc loại thảo dược từ tự nhiên nên kim bất hoán không kiêng kỵ quá nhiều. Hiện tại thì các nghiên cứu chỉ mới phát hiện ra nó gây ra tình trạng đầy bụng khi dùng chung với gừng và tỏi.
Uống tam thất có bị tiêu chảy không?
Câu trả lời là có, một số trường hợp có cơ địa thể hàn và nhạy cảm sẽ mắc biến chứng về đại tràng. Vì vậy nên ưu tiên tam thất đã chín, không nên dùng loại củ tươi hoặc ăn sống nếu cơ thể quá nhạy cảm.
Những điều cần chú ý khi dùng kim bất hoán
- Cơ thể bị lạnh không phù hợp với các thành phần của tam thất
- Tránh dùng liên tục cho thời gian dài
- Không vượt quá liều lượng tối đa 9g trong một ngày
- Trà là thực phẩm kỵ với các thành phần của tam thất
- Kiêng ăn các đồ cay nóng, thay vào đó hãy dùng nhiều rau củ quả để làm tăng thể lực
- Uống nước tam thất sau bữa ăn là hợp lý nhất
- Khác với một số dược liệu khác, loại thảo dược này không kích thích thần kinh và gây mất ngủ khi uống vào buổi tối
Tới tháng uống tam thất được không?
Bạn có thể sử dụng tam thất ở bất kỳ thời điểm nào, tuy nhiên không nên dùng với phụ nữ đang trong chu kỳ kinh nguyệt. Một số hoạt chất sẽ khiến máu ra nhiều hơn. Nếu muốn sử dụng thì nên uống trước chu kỳ kinh nguyệt khoảng 5 ngày.
Trên đây là toàn bộ những thông tin mà Việt Fresh muốn giới thiệu đến bạn đọc về cây tam thất. Hy vọng sẽ cung cấp cho bạn nhiều thông tin bổ ích giúp sức khỏe ngày càng tốt hơn. Bên cạnh đó, chúng ta có thể dùng tam thất như một thực phẩm giảm cân, không quên thực hiện chế độ ăn uống và các bài tập khoa học để nhanh đạt được mục đích.
Công Ty Cổ Phần Việt Fresh International
Địa chỉ: số 1C đường số 10, Cư xá Đài Ra Đa Phú Lâm, phường 13, quận 6, thành phố Hồ Chí Minh
Hotline: 090 626 9190
Website: https://befresh.vn/
Gmail: info@thucphamviet.vn
Fanpage: Việt Fresh – Thức Uống Vì Sức Khỏe Việt
