Mệnh danh là báu vật của quốc gia nên sâm Ngọc Linh được mọi người truy lùng ráo riết. Tuy không ít nơi nuôi trồng nhưng Quảng Nam lại là nơi sống ưa thích của loại thảo dược này. Cũng bởi vậy, nơi đây hiện đang là một trong các khu vực chủ chốt sở hữu số lượng lớn Ngọc Linh, trong đó có nhiều loại quý hiếm. Cùng tìm hiểu những đặc trưng của sâm Ngọc Linh Quảng Nam qua bài viết sau đây nhé!
Lịch sử phát hiện sâm Ngọc Linh
Trước khi được biết đến rộng rãi như ngày nay thì sâm Ngọc Linh đã được người dân ở vùng núi Trung Trung bộ sử dụng. Tuy nhiên họ chưa biết được những giá trị mà sâm mang lại mà chỉ coi nó như một loại củ rừng có tác dụng chữa bệnh.
Với nhu cầu cao về chữa bệnh cho các chiến sĩ phục vụ kháng chiến, các kỹ sư , dược sĩ tại khu Y tế Trung Trung bộ đã quyết định đi tìm ra chi sâm vào năm 1973. Và hướng đi mà họ chọn chính là núi Ngọc Linh ở Đăk Tô tỉnh Kon Tum. Không phụ sự kỳ vọng, từ việc phát hiện 2 cây sâm nhỏ đến một vùng đầy sâm chỉ sau 15 ngày tìm kiếm. Cũng từ đây mọi người mới xác định, núi Ngọc Linh – Kon Tum là quê hương của loại thảo dược này.
Theo các chuyên gia nghiên cứu, đây được xem là cây độc nhất vô nhị chưa có nơi nào trên thế giới có được, góp phần quan trọng vào nền khoa học.
Biết được Việt Nam là quê hương của sâm quý, theo đó đến năm 1979, Trung tâm Y tế Quảng Nam đã tiến hành một cuộc tìm kiếm với quy mô rộng tại 5 xã của huyện Trà My. Dưới sự giúp đỡ của Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, người dân đã phát hiện thêm nhiều cây sâm Ngọc Linh có tuổi đời gần trăm tuổi vô cùng quý giá.
Từ đó cho đến nay, người dân ở Kon Tum và Quảng Nam đã lợi dụng lợi thế về địa hình, thổ nhưỡng để nuôi trồng và nhân giống sâm Ngọc Linh, nhờ vậy sâm ở 2 khu vực này đều có giá trị dinh dưỡng rất cao.
Nét đặc trưng của sâm Ngọc Linh Quảng Nam
Đặc điểm thực vật
Sâm Ngọc Linh là loài cây thân khí sinh thẳng đứng màu xanh lục hoặc hơi tím. Rễ dạng củ mọc bò ngang trên mặt đất hoặc dưới lòng đất. Trên tất cả cá thân phụ đều có lá nhưng duy chỉ có 1 lá không rụng trong vòng 3 năm. Đồng thời từ năm 4 trở đi bên cạnh lá này sẽ xuất hiện thêm 2 đến 3 lá sâm.
Đến khi sâm đạt đến 4 năm tuổi thì bắt đầu ra hoa. Hoa có màu vàng nhạt thường mọc dưới các lá thẳng với thân gồm 5 cánh, 5 nhị và 1 vòi nhuỵ. Đối với quả lại nằm ngay vị trí trung tâm của tán lá, từ màu xanh đặc trưng ban đầu chúng ngả dần sang màu đỏ và chứa bên trong là 1 – 2 hạt. Bộ phận quan trọng được cho là chìa khoá nắm giữ độ nổi tiếng của sâm Ngọc Linh là thân rễ, củ, ngoài ra còn có lá, rễ con nhưng hiệu quả không cao.
>> Tìm hiểu thêm về trà sâm Ngọc Linh
Quy trình sinh trưởng
- Tháng 1 bắt đầu đâm chồi mới, sau đó phát triển thành cây sâm trưởng thành có 1 tán hoa
- Tháng 4 đến tháng 6 cây ra hoa và kết quả
- Tháng 7 – 9 quả bắt đầu chín
- Cuối tháng 10 – 12 thân bắt đầu tàn lụi, lá rụng và để lại một vết sẹo ở đầu củ
Dù để lại một vết sẹo trên đầu củ nhưng đều này chỉ giúp cho mọi người biết được độ tuổi của sâm mà không làm liên luỵ đến dưỡng chất của nó.
Thành phần dược tính
Không hổ danh là loại thảo dược hiếm có khó tìm, báu vật hàng đầu của Việt Nam. Sâm Ngọc Linh Quảng Nam chứa hàm lượng dưỡng chất vượt trội. Kể từ lúc được phát hiện cho đến hiện nay đã có hàng trăm cuộc nghiên cứu về thành phần của sâm.
Qua đó người ta đã tìm thấy trong loại cây này có chứa thành phần chủ yếu là các saponin. Đây cũng là dưỡng chất quan trọng thể hiện tác dụng của các cây thuộc họ sâm. Hiện tại thì chưa có loại thảo dược của chi Panax nào có thể vượt qua Ngọc Linh. Bên cạnh đó, nó còng có 14 axít béo, 16 axit amin và 18 nguyên tố đa lượng, vi lượng.
Sâm Ngọc Linh Nam Trà My có tác dụng gì?
Trước khi được giới khoa học nghiên cứu thì người dân đã dùng sâm Ngọc Linh Nam Trà My như một vị thuốc chữa bệnh cổ truyền. Đặc biệt là cầm máu, chữa lành vết thương, chữa đau bụng, sốt rét. Dưới đây là những lợi ích mà người ta đã phát hiện thêm sau khi có sự can thiệp của những thiết bị hiện đại hơn:
- Tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch
- Kích thích não bộ, giảm được stress, căng thẳng thần kinh
- Đóng vai trò là một chất chống oxy hóa, ngăn ngừa tình trạng lão hoá trên da
- Tham gia ngăn chặn bệnh ung thư và các tế bào gây u xơ
- Thanh lọc, thải độc gan, giúp gan hoạt động mạnh mẽ hơn
- Có công dụng an thần, giúp dễ ngủ
- Tăng cường thị lực, thể lực và sức lực
- Kích thích quá trình sản sinh và tái tạo tế bào mới
- Chống viêm, kháng khuẩn hiệu quả
- Là liều thuốc bổ phục hồi nhu cầu sinh lý của nam giới
- Cứu tinh cho làn da nhiều khuyết điểm như mụn, nám, tàn nhang,…
>> Tham khảo những công dụng của rượu sâm Ngọc Linh
Điều kiện sống của sâm Ngọc Linh Quảng Nam
Dù không dễ gì nuôi trồng nhưng so với các loại như đông trùng hạ thảo, nhân sâm thì sâm Ngọc Linh có điều kiện sống không quá phức tạp. Môi trường sống yêu thích của nó là ở các vùng núi cao, bởi vì thế chúng tập trung khá nhiều ở các khu vực miền núi như Nam Trà My, Đăkglei, Tu Mơ Rông.
- Đặc điểm địa hình: phân bố ở các đỉnh núi cao từ 1.400 m trở lên với độ che phủ rừng trên 80%
- Đặc điểm thuỷ văn: Không quá chú trọng đến những nơi có hệ thống sông suối lớn. Chủ yếu là nằm trong hệ thống các con suối nhỏ với hệ số che phủ và hệ tầng thảm mục dày có độ ẩm cao
- Đặc điểm khí hậu: phát triển mạnh trong vùng khí hậu Á nhiệt đới, có khối gió mùa Đông Bắc và Tây Nam. Kiểu khí hậu này có đặc trưng là lượng mưa lớn, độ ẩm cao, lượng bốc hơi thấp, nhiệt độ thấp,…
- Nhiệt độ: Nhiệt độ trung bình khoảng 18 °c, trong đó ban ngày sẽ ở khoảng 20 – 23 °c và ban đêm là 15 – 18 °c
- Độ ẩm: So với các vùng khác thì độ ẩm của khu vực nhiều sâm thường cao hơn. Cụ thể là có độ ẩm trung bình hàng năm đạt từ 86 – 87 % trở lên. Dù vậy ở nơi có độ ẩm thấp nó vẫn có thể sinh sống nhưng phát triển kém
- Lượng bốc hơi: Lượng bốc hơi trung bình năm từ 670 – 800 mm
- Đặc điểm thực vật: Được bảo bọc bởi rừng kín lá rộng, rừng lá kim có độ che phủ cao
Cách nhận biết sâm Ngọc Linh thật và giả
Đa số những sản phẩm càng nổi, càng hiếm thì số lượng hàng giả càng nhiều hơn. Dần dần tạo nên vấn nạn trong thị trường sản xuất, khiến cho người tiêu dùng mất niềm tin và e ngại dù đứng trước những mặt hàng chính hãng. Do vậy, bạn cần nắm rõ các đặc điểm để phân biệt dễ hơn.
Phân biệt sâm Ngọc Linh Kon Tum với Tam thất bắc
Đặc điểm bên ngoài 2 loại cây này khá giống nhau, thậm chí là không thể tìm ra điểm khác biệt khi chưa nhìn thấy củ sâm.
- Tam thất bắc cầm xốp tay hơn, nhẹ cân nhưng củ Ngọc Linh lại nặng
- Thịt tam thất nhiều xơ, không láng mịn
- Khi ăn Ngọc Linh, níu giữ vị giác của người dùng khi càng ăn càng ngọt. Trong khi đó, thất bác lại đắng nhẹ, vị ngọt sẽ biến mất chỉ sau 1 thời gian ngắn
So sánh sâm Ngọc Linh và tam thất ruột vàng
- Củ tam thất ruột vàng chỉ nằm trong lòng đất, không ở trên mặt đất, bề mặt của củ khá nhẵn nhụi
- Ruột củ tam thất màu vàng không trắng như Ngọc Linh
- Mùi vị thất bắc gây ra cảm giác đắng gắt, rát cổ
- Khi ăn Ngọc Linh người ta cảm giác giòn, mịn, trong khi đó tam thất lại nhiều xơ, ăn sồn sột
Giả sâm Ngọc Linh bằng Tam thất xốp Sa Pa
- Bên ngoài củ tam thất xốp Sapa có màu xanh rêu hoặc màu trắng
- Giống như tam thất bình thường, tam thất xốp Sa Pa khá nhẹ tay
- Mùi vị như ăn khoai sống
Trên đây là 3 loại củ dễ gây hiểu lầm nhất cho người mua. Để không vướng phải những kỹ xảo làm giả tinh vi thì nên chú trọng hơn đến việc chọn địa điểm mua sâm.
Tổng hợp bảng giá sâm ngọc Linh Quảng Nam và các vùng khác
Sâm bao nhiêu tiền 1 kg luôn là đề tài muôn thuở mà ai cũng thắc mắc. Tuy nhiên không có một mức giá nhất định nào, khi giá cả của nó còn phụ thuộc vào kích thước và năm tuổi của cây sâm Ngọc Linh. Bạn có thể tham khảo bảng giá dưới đây.
Giá sâm Ngọc Linh Quảng Nam, Kon Tum
- Loại 3 củ/kg: Trên 200 triệu/ 1kg
- Loại 4-5 củ/kg: Khoảng 60 triệu/1kg
- Loại 5-7 củ/kg: Từ 70 triệu/1kg
- Loại 8-10 củ/kg: Dao động từ 65 triệu/1kg
- Loại 10-12 củ/kg: Tầm 55 triệu/1kg
Giá Sâm Ngọc Linh Lai Châu
- Loại 3 củ/kg: 100-200 triệu/1kg
- Loại 4-5 củ/kg: 60 triệu/1kg
- Loại 5-7 củ/kg: 70 triệu/ 1 kg
- Loại 8-10 củ/kg: 50 triệu/1kg
- Loại 10-12 củ/kg: Trên 60 triệu/1kg
Giá thành của sâm trồng tại Tuyên Quang
- Loại 3 củ/kg: Dưới 100 triệu/1kg
- Loại 4-5 củ/kg: 55-60 triệu/1kg
Hy vọng với những chia sẻ trên đây đã giúp bạn biết được đẳng cấp của loài sâm Ngọc Linh Quảng Nam. Đối với những loài sâm quý, cực kỳ bổ dưỡng như này thì chúng ta cần bảo tồn và tìm cách nuôi trồng chúng. Với ưu thế là thủ phủ nhiều sâm nên những năm qua Quảng Nam không ngừng đầu tư vào việc phát triển sâm Ngọc Linh, cũng như tổ chức các hội chợ trưng bày các sản phẩm về Ngọc Linh.
