Sức khoẻ con người ngày càng bị đe dọa bởi những biến động từ môi trường, điều này được chứng minh qua con số người tử vong vì bệnh tật qua hàng năm. Con người không thể loại bỏ hoàn toàn các vi khuẩn gây bệnh nhưng chúng ta có thể tự bảo vệ bản thân, tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch qua những bài thuốc, thảo dược từ dân gian. Một trong số thuốc bảo vệ sức khỏe hữu hiệu nhất hiện nay chính là sâm đất – loại thần dược trị bách bệnh được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Nhận biết sâm đất qua đặc điểm bên ngoài
Tất cả những loại thuốc bổ có tác dụng chữa bệnh đều được mọi người nhận định là sâm nên số lượng sâm hiện nay có rất nhiều. Điều này khiến bạn nhầm lẫn giữa các loại và những người có kinh nghiệm lâu năm cũng khá hoang mang. Để sử dụng đúng cách và an toàn thì nắm rõ đặc tính từ bên ngoài lẫn bên trong sẽ vô cùng quan trọng.
Sâm đất là gì?
Sâm đất thuộc họ rau sam, khoảng năm 1909 thì chúng du nhập vào Việt Nam, được người dân gọi bằng nhiều cái tên khác nhau như sâm mồng tơi, sâm thổ Cao Ly, sâm thảo, giả nhân sâm…
Thân cây nhẵn, phân thành nhiều nhánh. Phiến lá dày, mọng nước, bóng cả 2 mặt. Hoa sâm khá đặc biệt, khá nhỏ và mang màu tím, hoa nở thành chùm trên ngọn vào tháng 6 hoặc 7 trong năm. Quả của nó trông rất giống quả của cây mồng tơi, nhỏ màu đỏ nâu. Khác với sâm cau hay sâm đại hành, tất cả các bộ phận của sâm đất đều được sử dụng như một vị thuốc chữa bệnh.
Thuộc loại sâm ưa sáng nên chúng ta dễ dàng bắt gặp ở nhiều nơi, thậm chí nó có thể tự mọc hoang và lớn lên mà không cần sự chăm sóc từ con người. Với số lượng sâm nhiều như hiện nay thì người dân ở vùng trung du miền núi còn sử dụng sâm đất để làm thành món ăn hằng ngày.
Một số hình ảnh cây sâm đất
Thành phần và quá trình thu hoạch
Theo y học cổ truyền, sâm đất sở hữu vị ngọt, tính bình với nhiều thành phần hoá học khác như sắt, protein, pectin, canxi, đạm, saponin, axit béo, vitamin A, C và nhiều khoáng chất khác.
Có 2 cách trồng sâm phổ biến:
- Gieo hạt: Lấy hạt giống ngâm trong nước ấm khoảng 7 tiếng, vớt ra rổ để ráo. Chọc một lỗ sâu để bỏ hạt xuống, lấp đất, không quên phủ thêm một lớp bạc che nắng.
- Trồng từ hom: Dùng dao lấy một đoạn hom tại phần thân sau đó giâm vào luống. Để hom phát triển khỏe mạnh thì tưới nước thường xuyên, đến khi hom ra rễ thì có thể bứng cả gốc để mang đi trồng.
Vì loại cây lâu năm nên chúng ta có thể thu hoạch sâm đất ở bất kỳ thời điểm nào trong năm. Trong đó, khi độ cao của cây đạt tới 30cm thì con người đã có thể thu hoạch lá.
Phân loại sâm đất Việt Nam
Cây sâm đất dễ trồng, dễ thu hoạch với nhiều công dụng tuyệt vời và điều quan trọng là nó cũng có rất nhiều loại. Dưới đây là một số loại sâm đất phổ biến tại Việt Nam.
Sâm Ngọc Linh
Sâm Ngọc Linh là loại sâm nổi tiếng với danh xưng “ bảo bối của người Việt” sống trên độ lớn hơn 1200 m. Nó được giới chuyên gia khẳng định về tác dụng chữa bệnh ung thư.
Sâm cau rừng
Sâm cau rừng là thực vật có hoa, nguồn gốc bắt nguồn của nó là từ Trung Quốc, tiểu lục địa Ấn Độ và các nước Đông Dương, trong đó có Việt Nam. So với các loại trong dòng sâm đất thì tác dụng dược lý của nó chỉ xếp sau sâm ngọc linh. Chính vì thế trong các bài thuốc chữa bệnh trong đông y, đặc biệt là chữa liệt dương ở nam giới thường xuất hiện sâm cau rừng.
Sâm Quy đá
Ngược lại với sâm cau, sâm quy đá mang lại nhiều lợi ích cho phái nữ. Một số công dụng đáng kể của loại sâm quý này là điều hoà kinh nguyệt, giảm đau bụng, chống mỏi lưng,…Còn đối với nam giới, quy đá lại thiên về việc tăng cường thể lực và cơ bắp.
Sâm Đương Quy
Đương Quy là cái tên quen thuộc trong các bài thuốc bắc. Nhìn chung tác dụng mà đương quy mang lại cũng không hề kém cạnh so với những loài khác, phù hợp cho nhiều đối tượng. Bạn có thể dùng sâm để ngâm rượu sẽ giúp an thần, lưu thông máu, tăng cường sinh lý hiệu quả,…
Thổ Hào Sâm
Thổ Hào sâm còn gọi là sâm Bố Chính, ưa khí hậu mát mẻ nên chủ yếu sinh sống ở những vùng núi có thổ nhưỡng tốt. Một số vùng hiện nay đang đầu tư vào việc trồng thổ hào sâm, giá bán ra tương đối rẻ, tuy nhiên nếu xuất phát từ tự nhiên thì giá cả sẽ cao hơn.
Thổ hào sâm hữu ích trong việc chữa trị chứng hen suyễn, ho lao,…
Đinh Lăng
Dù không ngờ nhưng quả thật cây đinh lăng mà chúng ta nhìn thấy hàng ngày lại thuộc vào nhóm sâm đất quý hiếm. Giá trị dinh dưỡng của đinh lăng không quá cao, thế nhưng con người có thể dùng miễn phí để hạ sốt, chữa lành vết thương hoặc chữa viêm niêm mạc,…
Đẳng sâm
Bộ phận sử dụng của đẳng sâm chính là củ mọc sâu bên trong đất. Đây cũng chính là một trong các đặc điểm của loại sâm đất. Những lợi ích mà đẳng sâm mang lại không thể phủ nhận. Mọi người thường dùng đẳng sâm để tăng cường bảo vệ hệ tiêu hoá, giúp lưu thông máu, chống huyết áp cao,…
Tác dụng và cách dùng sâm đất hiệu quả
Muốn tận dụng hết giá trị dinh dưỡng của sâm thì việc sử dụng, chế biến đúng cách là điều cần chú ý. Trong một số trường hợp dùng sai sẽ đem tới các tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe người dùng.
Chăm sóc sức khỏe bằng sâm đất tự nhiên
- Sâm đất giúp bổ sung năng lượng, bồi bổ cơ thể, giảm mệt mỏi
- Hỗ trợ điều trị chứng hen suyễn, ho lâu ngày không khỏi
- Kiểm soát lượng đường trong máu, từ đó hạn chế mắc bệnh tiểu đường
- Thanh lọc, thải độc cơ thể, tránh được nóng gan, nổi mụn
- Dùng sâm đất chữa chứng táo bón, hệ tiêu hoá bất ổn
- Sâm đất có tác dụng cân bằng huyết áp, bảo vệ tim mạch, ngăn ngừa đột quỵ, huyết áp thấp và xơ vữa động mạch chủ
- Bổ sung sâm thường xuyên là việc làm cần thiết thúc đẩy sự phát triển khoẻ mạnh của xương khớp, đặc biệt là người già
- Phù hợp với đối tượng mắc chứng thận hư, tiểu nhiều, bàng quang thất thường
Hướng dẫn làm món sâm đất xào thịt bò
Để phát huy tác dụng của loại sâm đất quý hiếm, quy trình chế biến cần thận trọng. Ngoài việc dùng sâm trực tiếp, chế nước uống thì các món ăn từ sâm là nguồn bổ sung dưỡng chất dồi dào lý tưởng mà chị em nội trợ nên dùng cho gia đình của mình.
- Nguyên liệu cần có cho món sâm đất xào thịt bò: Sâm đất, thịt bò tươi, hành, tỏi, ớt trái, rau thơm, gia vị nêm nếm
- Công thức nấu ăn vô cùng đơn giản: Mang sâm đất đi sơ chế, loại bỏ hết đất đá bên ngoài, cắt thành từng khúc ngâm với nước muối khoảng 30 phút, sau đó vớt ra và để ráo. Đối với thịt bò thì đem đi rửa sạch, băm nhỏ tẩm ướp gia vị với tỏi, tiêu, dầu, mắm, hạt nêm. Cho chảo lên bếp, đổ dầu, cho hành vào xào sơ một lượt và tiếp tục bỏ thêm thịt bò. Tiếp tục cho sam đát và đảo cho đến khi thịt bò chín hẳn. Cuối cùng nêm nếm, bỏ thêm rau thơm rồi thưởng thức.
Cách hầm xương với sâm đất
Nguyên liệu
- Sâm đất tươi
- cà rốt
- Xương heo
- Gia vị
- Hành củ
- Tỏi băm
- Gừng
Cách thực hiện
- Bước 1: Rửa sạch xương và nêm nếm gia vị trước khi nấu
- Bước 2: Mang sâm ngâm với nước muối để ra chất độc
- Bước 3: Gọt hết vỏ cà rốt và bào thành sợi nhỏ
- Bước 4: Phi tỏi và gừng cho dậy mùi hương, sau đó tiếp tục cho sườn vào xào
- Bước 5: Cho hết nguyên liệu vào nồi áp suất và nấu đến khi chín
Món nộm sâm đất
Chuẩn bị
- Sâm đất
- Thịt gà
- Cà rốt
- Ớt, tỏi
- Lạc , rau thơm
- Gia vị
Công thức chế biến
- Bước 1: Sơ chế nguyên liệu: sâm thái lát mỏng ngâm với nước muối, cà rốt và rau thơm rửa sạch với nước rồi thái mỏng, lạc mang rang giòn
- Bước 2: Lấy hết nội tạng trong gà và luộc chín, sau đó xé nhỏ thành sợi
- Bước 3: Trộn chung các nguyên liệu lại với nhau. Không quên pha thêm nước dùng và đổ vào
Bổ sung năng lượng với món mứt củ sâm
Món này tương đối đơn giản, chỉ cần có củ sâm và đường. Đầu tiên làm sạch sâm như những cách trên, sau đó cắt từng lát mỏng trộn đều với đường để đường tan nhanh giúp lát sâm thấm ngọt hơn.
Tới công đoạn quan trọng là làm nóng chảo, sên sâm cho đến khi đường xen lại. Cuối cùng cho thêm một vài hạt vani để mứt có mùi thơm ngon hơn.
Sâm đất ngâm rượu
Sâm ngâm rượu đã không còn quá xa lạ đối với người có niềm đam mê nghiên cứu, sử dụng các loại sâm. Sự kết hợp từ vị cay nồng của cồn cùng với tính ấm của sâm đất giúp mùi vị thành phẩm trở nên thơm ngon. Quan trọng là có thể bảo vệ được sức khỏe chống lại các bệnh tật.
Cách làm tương tự món rượu đẳng sâm, chuẩn bị củ sâm đất, rượu 40 độ và bình đựng. Sau khi sơ chế nguyên liệu chính, cho sâm vào bình đựng sao cho rễ hướng xuống dưới. Tiếp theo là đổ rượu ngập bình, ủ trong vòng và sử dụng bình thường.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ sâm trong đông y
- Trị tiểu đường: Sâm đất sắc thành thuốc uống mỗi ngày
- Tăng cường hệ tiêu hoá: Đun sôi sâm và đại táo để lấy nước
- Lợi tiểu: Sâm đất, rễ cây kim anh
- Bài thuốc chống táo bón: Lá sâm đất, rễ đinh lăng, lá vông non, vừng đen rang nổ, lá thiên lý non
- Vị thuốc bổ huyết: sâm đất, thục địa, hoài sơn, ý dĩ, liên nhục, bạch truật, mạch môn, đương quy, táo nhân, ngưu tất
- Thuốc bổ huyết: Chỉ cần sâm đất khô
- Trị chứng viêm đường tiết niệu: Sâm đất khô và sâm đất tươi
- Vị thuốc chữa trị bệnh ho: sâm đất, hà thủ ô trắng, thông thảo, gà
Một số vấn đề cần chú ý khi dùng sâm đất
Ai không nên sử dụng sâm đất?
- Người bị đau bụng, hay tiêu chảy
- Phụ nữ mang thai và cho con bú
- Đối tượng có tiền sử bệnh gout, thận hư
Có nên dùng sâm thường xuyên không?
Câu trả lời là không. Đặc tính thảo dược của sâm yêu cầu người dùng không được sử dụng tuỳ tiện mà cần có liều dùng phù hợp. Hậu quả của việc uống quá nhiều sâm là nhiễm độc tố, chóng mặt, buồn nôn, đổ nhiều mồ hôi.
Địa chỉ bán sâm và các loại nước uống tốt nhất hiện nay?
Sự biến động của thị trường khiến người tiêu dùng e ngại trong việc mua sản phẩm cần dùng, đặc biệt là những thực phẩm chức năng, thảo dược như sâm. Đánh vào tâm lý mua hàng rẻ của nhiều người, hàng loạt các mặt hàng kém chất lượng được bày bán với giá vô cùng rẻ, hậu quả là tiến mất tật mang. Thậm chí một vài trường hợp còn tử vong do dùng phải hàng giả. Điều này đã phần này chứng tỏ tầm quan trọng trong việc chọn lựa địa điểm mua hàng.
Đối với sâm và các loại nước uống tốt cho sức khỏe thì không thể bỏ qua Việt Frush – thức uống vì sức khỏe người Việt. Nơi cung cấp 100% sản phẩm chất lượng chiết xuất từ nguyên liệu thiên nhiên lành tính.
- Địa chỉ: số 1C đường số 10, Cư xá Đài Ra Đa Phú Lâm, phường 13, quận 6, thành phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 093 177 07 58
- Website: https://befresh.vn/
- Gmail: info.vietfreshinternational@gmail.com
Sâm đất là loại thảo dược đa công dụng, có thể dùng làm thuốc dẫn, cũng có thể trở thành nguyên liệu chính của một món ăn thơm ngon, bổ dưỡng. Hãy tận dụng đúng cách và đúng liều lượng để bảo đảm không có tác dụng phụ nào xảy ra cũng như hấp thụ hết dưỡng chất trong sâm.
